Thác Khe Vằn mùa nước đổ

Vùng cao Bình Liêu không chỉ nổi tiếng với miến dong, rừng hồi, quế, mà còn ấn tượng bởi cảnh quan hoang sơ, trong lành của những ngọn hùng thác, được người dân nơi đây kể như một truyền thuyết và thác Khe Vằn là một minh chứng. 

Thác Khe Vằn thuộc thôn Khe Vằn, xã Húc Động, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh. Thác cách trụ sở UBND xã Húc Động 3km, cách trung tâm thị trấn Bình Liêu khoảng 12 km về hướng đông nam. Thác nằm ngay đầu nguồn suối Lục Ngù, được tạo ra từ mạch nguồn trong núi Thông Châu. Thác Vằn nghĩa là Thác Mây (Vằn vốn có nghĩa là Vân) - Dần dần, người dân nơi đây đọc chệch đi gọi là Khe Vằn. Khi đứng ở dưới chân thác nhìn lên, ta sẽ thấy thác đổ xuống trắng xóa bọt nước, trông như những vầng mây trắng khổng lồ...

Thác Khe Vằn có độ cao gần 100m với 3 tầng thác. Mỗi tầng rộng khoảng 10 đến 15m² với các chân thác được thiên nhiên gọt dũa tạo thành bể nước trong vắt. Mỗi tầng thác mang một hình thế, một dáng vẻ khác nhau.

< Toàn cảnh thác Khe Vằn.

Tầng thứ nhất là dòng nước lớn được chảy từ các vách núi cao xuống tạo thành một hồ nước rộng. Nước hồ trong xanh, cùng với thác nước tung trắng trời điểm thêm cỏ cây hoa lá trên vách đá, khung cảnh trở nên đẹp và thi vị. Bên góc phải của hồ nước là một quần thể đá sừng sững và góc cạnh tạo nên một cảnh quan thiên nhiên kỳ thú.

Tầng thứ hai được chia thành hai dòng thác chảy (dòng thác bé và dòng thác lớn). Nước chảy từ trên cao đổ xuống, gặp đá tạo thành nhiều tầng nước tung ra những bọt nước trắng xóa. Dưới chân thác, nước chảy mạnh xối vào núi đá lâu dần hình thành nên một bể nước. Tại đây có những hòn đá khổng lồ và bằng phẳng là không gian nghỉ ngơi lý tưởng.

< Tầng thác thứ 2 dốc đứng, cao khoảng 40m. Mùa mưa lòng thác mở rộng, nước đổ xuống bốc lên thành những đám mây nước...

Tầng thứ ba, dòng nước chảy từ tầng hai xuống và đổ ra suối. Không gian chân thác là các tảng đá to, ở giữa có một hòn đá giống con voi đang phủ phục. Các khối đá nhô lên giữa vùng nước trong xanh, tạo nên một sức cuốn hút và hấp dẫn kỳ lạ đưa du khách khám phá cảnh quan đá và nước hoà quyện vào nhau. Nằm giữa dòng thác chảy còn có những phiến đá khổng lồ, nhẵn bóng, phẳng lì, to như những chiếc bàn lớn cho cả chục người ngồi.

< Tầng thứ 3 là tầng có lòng thác rộng nhất lấy nguồn nước từ trong núi chảy ra...

Thác Khe Vằn cũng mang sắc thái riêng theo từng mùa. Vào mùa mưa, khi những con suối có nhiều nước cũng là lúc thác Khe Vằn đẹp và hùng vĩ nhất: ồn ào, dữ dội với dòng nước trắng xóa xối xả. Đến mùa khô, nước ít hơn khiến dòng chảy của thác hiền hòa, êm ả như dòng tơ lụa.

Thác Khe Vằn là một tác phẩm thiên nhiên độc

đáo của tạo hóa với ba tầng nước nhảy, khung cảnh núi rừng hùng vĩ, gắn kết với không gian văn hóa đặc sắc của các dân tộc thiểu số. Thiên nhiên và con người hài hòa, tạo nên vẻ đẹp thanh bình của quê hương vùng sơn cước. Nơi đây hứa hẹn sẽ là một điểm du lịch sinh thái - văn hóa hấp dẫn trong tương lai.

< ... tạo thành một hồ nước giữa lòng thác, rộng vài chục m², sâu và trong mát.

Đến với Khe Vằn mùa này, du khách không chỉ được ngắm vẻ đẹp tuyệt vời của thác mà còn được hòa mình với thiên nhiên, dưới làn nước mát lạnh trong vắt. Hiện tại con đường vào thác đang được huyện Bình Liêu nâng cấp, để du khách đến với điểm tham quan lý thú này được thuận lợi hơn.

Văn hóa Húc Động

< Du khách có thể đắm mình dưới làn nước trong vắt, mát lạnh của từng tần thác.

Thác Khe Vằn sẽ là điểm đến tuyệt vời cho những du khách miền xuôi muốn tìm hiểu bản sắc văn hóa dân tộc, khám phá nét đẹp thiên nhiên và con người vùng cao nơi đây. Xã Húc Động có 4 dân tộc sinh sống: dân tộc Sán chỉ, dân tộc Dao (Dao thanh phán) và dân tộc Tày, Kinh. Sẽ dễ dàng biết được phong tục tập quán của người dân tộc thiểu số nơi đây bởi vì những nét đẹp văn hóa được hình thành từ ngàn đời, hiện nay vẫn còn được lưu giữ, mang đậm nét bản sắc dân tộc.

Sắc màu văn hóa hòa hợp giữa bốn dân tộc, nhưng mỗi dân tộc mang những nét văn hóa riêng biệt tạo nên dòng chảy văn hóa đa sắc màu. Sợi chỉ để dệt nên bức tranh đó chính là những phong tục tập quán, trang phục, nhà cửa, tôn giáo tín ngưỡng và những phương thức lưu truyền văn hóa dân gian. Khe Vằn nổi tiếng với điệu hát Soóng Cọ của người Sán Chỉ, hát Sán Cố, tấu kèn “gẹt” của người Dao Thanh Phán. Ẩm thực Khe Vằn là các đặc sản vùng cao dân tộc như mật ong, cá suối, măng trúc, rượu ngô...

Đặc biệt, miến dong được làm từ củ dong riềng thích hợp với điều kiện khí hậu và đất đai nơi đây đã trở thành món ăn ngon, một đặc sản nổi tiếng ở huyện Bình Liêu.

Điều đặc biệt nhất mà mọi người thường truyền tai nhau, “đến thác Khe Vằn để nghe hát Soóng cọ”. Hát Soóng cọ là hình thức hát đối đáp giao duyên nhằm thể hiện và giao lưu tình cảm giữa các nhóm cộng đồng người Sán Chỉ. Soóng cọ phát âm theo tiếng dân tộc là xướng ca, có nghĩa là ca hát, hát xướng. Hát Soóng cọ đặt theo thể loại thất ngôn tứ tuyệt bằng chữ Hán.

< Phía dưới chân thác là con suối chảy hiền hòa.

Những câu ca hò ban đầu tạo nên bản nhạc da diết và thiết tha. Đây là loại hình âm nhạc dân gian ra đời cách đây 300 năm, gắn bó trặt chẽ với cuộc sống sinh hoạt của người Sán Chỉ. Vào những đêm sáng trăng, trai gái người Sán Chỉ thường ngồi hát đối đáp bên dòng thác Khe Vằn đã trở thành nét sinh hoạt văn hóa đặc sắc nơi đây. Những câu ca, tiếng hát Soóng cọ trữ tình và sâu lắng chính là cầu nối, là dây tơ hồng gắn kết những đôi nam thanh nữ tú. Nhưng nét đặc sắc nhất của hát Soóng cọ lại là Hội tháng Ba.

< Thác đưa nguồn sống cho các thửa ruộng bậc thang, các cánh rừng hồi, quế phía hạ nguồn.

Ngày hội được tổ chức vào ngày 16 tháng Ba âm lịch hằng năm, là ngày hội lớn nhất của đồng bào người Sán Chỉ nơi đây. Đây là dịp để tất cả đồng bào dân tộc Sán chỉ tạm gác mọi công việc lao động hằng ngày để nghỉ ngơi và tham gia lễ hội. Vào ngày này, tất cả trai gái người Sán Chỉ tụ hội ở chợ huyện để hát đối giao duyên với nhau. Từng tốp hát, nam một bên, nữ một bên, họ say sưa hát những khúc hát ca ngợi tình yêu đôi lứa, tình yêu quê hương đất nước.

“Hội Soóng cọ mở giữa tháng Ba
Gái trai bản xa dập dìu xuống chợ
Ô xèo hoa áo khăn rực rỡ
Em đi trẩy hội tháng Ba.

Chợ xuân lung linh ngày mở hội
Lóng lánh vòng bạc câu hát đối
Lúng liếng nụ cười nở hoa xuân
Điệu Soóng Cọ mượt mà ái ân.”
(Tg: Nguyễn Tuấn Bình)

Thác Khe Vằn ngày càng được nhiều du khách biết đến. Với những giá trị về thẩm mỹ, sinh thái và văn hóa, ngày 29 tháng 01 năm 2011, UBND tỉnh Quảng Ninh đã công nhận Thác Khe Vằn là di tích danh thắng cấp tỉnh, thành phố. Cùng với di tích lịch sử văn hóa đình Lục Nà, xã Lục Hồn, thác Khe Vằn sẽ là địa chỉ tiếp theo giới thiệu nền văn hóa độc đáo, tiềm năng du lịch sinh thái của huyện Bình Liêu với du khách trong và ngoài tỉnh.

Du lịch, GO! - Tổng hợp từ báo Quảng Ninh, Cổng TTĐT tỉnh Quảng Ninh